Een eerste overzicht.

De houdbaarheid van voedsel wordt onder andere verminderd/bedreigd door:

  • Bacteriën
  • Gisten
  • Schimmels
  • Enzymen

Technieken om eten houdbaar te maken

  • Drogen
  • Inmaken
  • Wecken
  • Invriezen
  • Vacumeren
  • Fermenteren

Drogen

Gedroogd voedsel is schier oneindig houdbaar.

De beste methode is dorgen in een droogoven. Die is wel duur.

Alternatieven: Aan de lucht,maar dan is het moeilijk om beestjes weg te houden, zelfs met doeken ed. Voorhet drogen van kruiden kan dit wel, op een drige plek in huis uit de zon. In een gewone oven is de temperatuur niet te controleren en gaat het vocht niet zomaar weg.

Inmaken en wecken

Inmaken: Fruit tot jam maken of komkommer op zoet-zuur zetten noemen we inmaken. Je voegt daarbij een conserveermiddel toe (zuur of zout), óf het conserveermiddel zit al in het product. Tomaten bevatten van nature voldoende suikers en zuren om zonder toevoegingen ingemaakt te kunnen worden.

Wecken: Je verwamt het voedsel 30 minuten op 80 graden celsius: zet de potten in een zogenaamde weckpan en houd de temperratuur gelijk. Online vind je varianten in temperatuur en duur naar gelang het precieze product dat je wil wecken. Geweckt voedsel is schier oneindig houdbaar.

Potten

Steriele potten en dito werkwijze zijn van belang bij wecken en inmaken. Glazen potten met glazen deksels gaan het langste mee, de rubberen ring is vervangbaar. Een pot met draaideksel ou je eigenlijk maar een keer mogen gebruiken. De deksels met ‘1-2-open’ zijn niet bruikaar, net als de potjes met klemdeksels – dat zijn voorraadpotten voor gedroogd voedsel. Potten kun je steriliseren door ze vijf minuten te koken.

Botulisme

In de natuur komt de baterie ‘clostridium botulinum’ voor. Deze zorgt voor botulisme, je moet voorkomen dat je dat binnen krijgt. Dit doe je door het voor het nuttigen verwarmen van de inhoud op 80 graden, 5 minuten. Geef GEEN ingemaakte producten of honing aan kinderen van jonger dan een jaar, ook niet na verwarmen.

Invriezen

Voedsel invriezen maakt het veel langer houdbaar. Groentes kun je het beste eerst blancheren, dat stopt de enzymwerking en zorgt dat de groentes beter vers blijven.

Vacumeren

Vacumeren maakt voedsel drie tot vijf keer langer houdbaar.

Fermenteren

Leidt tot nieuwe producten die beter verteerbaar zijn, gezonder en lekkerder. Kost veel tijd en maakt het voedsel iets minder lang houdbaar dan met de andere methodes. Door warmte en vocht gaan de micro-organismen (bacterien, schimmels, gisten) groeien. Tijdens deze groei maken de micro-organismen enzymen aan, die ervoor zorgen dat de zuurgraad, smaak, geur, uiterlijk, verteerbaarheid en de houdbaarheid van het product verandert. Soms gebeurt de fermentatie spontaan, soms worden gisten, bacterien en/of schimmels als ‘starter’ toegevoegd. Voorbeelden zjin wijn, bier, yoghurt, karnemel, kaas, tempé, camembert, salami. Ook bij fermenteren kan botulisme ontstaan. Gefermenteerde producten kun je eventueel vervolgens inmaken of wecken.